1. Historia parafii

            Pierwsza parafia w tej okolicy istniała w XV wieku (1468 r.) w sąsiedniej wsi Ostrzyca. Obecny kościół wzniesiony został w 1544 roku z fundacji Jana Tarnowskiego - Hetmana Wielkiego Koronnego, przy istniejącej tu wieży obronnej z początków XVI wieku, zapewne stanowiącej część nie zachowanej fortecy. Od 1552 roku nastąpiło zniesienie parafii Ostrzyca i zostaje ona włączona do parafii Tarnogóra przez Prokopa Żółkiewskiego dziekana chełmskiego. W roku 1640 Król Władysław IV potwierdza fundację kościoła w Tarnogórze. Jest to kościół murowany z cegły i kamienia, otynkowany i podpiwniczony, 1- nawowy. W 1765 r. przeprowadzono remont. Kościół został znacznie rozbudowany w latach 1871 - 82. Przedłużono wówczas prezbiterium na wschód przez włączenie w jej obręb przyziemia wieży i po obu stronach wzniesiono duże piętrowe zakrystie i kruchtę od zachodu i wymalowano obrazy na suficie za księdza Troszczyńskiego. W roku 1872 Walenty Baranowski Biskup Lubelski konsekruje rozbudowany i odnowiony kościół.

            Wiek XVIII zaznaczył się w historii Kościoła tarnogórskiego licznymi dekretami reformacyjnymi w latach kościelnych. Na specjalną uwagę zasługuje walka z Żydami, która odbiła się głośnym echem w życiu całej Tarnogóry tym samym musiała znaleźć swój wyraz na terenie kościoła. Wybitniejszymi proboszczami byli:: Jan Szafarski zm. 1635 r., Stanisław Ziętkowicz zm. 1669 r. Czasy Księstwa Warszawskiego i pierwsze lata Królestwa Kongresowego zaznaczyły się wzmożonym tętnem życia parafii tarnogórskiej. Proboszczem był wtedy ks. Jan Bełdowski kanonik honorowy Kolegiaty Lubelskiej. Po długoletnim sprawowaniu swego urzędu ks. Bełdowski zmarł w maju 1827 r. a wdzięczni mieszkańcy Tarnogóry wystawili mu pomnik na cmentarzu przykościelnym. W roku 1814 ks. Bełdowski wydzierżawił Ignacemu Horodyńskiemu dziedzicowi dóbr tarnogórskich dziesięciny snopowego ze wsi Izbica, Ostrzyca, Mchy.

            W życiu religijnym wielką rolę odgrywały bractwa. Funkcjonował szpital parafialny dla ubogich (przebywało w nim 8 osób – np. pod koniec XIX wieku). W ciężkich okresach XX w. funkcjonowała też kuchnia dla biednych. Była też biblioteka. W czasach przedrozbiorowych na terenie Tarnogóry mieszkali arianie (wzmianki w dokumentach z XVII w).

            W drugiej połowie XIX wieku w okresie największych prześladowań religijnych ze strony Rosjan parafia Tarnogóra już na zewnątrz rzadko występuje, staje się tylko ośrodkiem religijnym dla ludności gnębionej pod względem religijnym i narodowym. W roku 1908 dobudowano 2 buduarki ze strony południowej za ks. Walentego Golińskiego. W 1908 r. dobudowano także kruchtę i przedsionek od południa. Następnie kościół był odnowiony (malowanie wnętrza) w 1931 roku - a ołtarz główny przerobiony był gruntownie na wzór starego w 1926 - 27 r. przez słynnego stolarza i rzeźbiarza Kazimierza Dobrzańskiego z Tarnogóry. W następnych latach ten sam stolarz zrobił konfesjonały i ławki za księdza proboszcza Wincentego Pawelca. W czasie okupacji niemieckiej kościół i cmentarz kościelny były zajęte na magazyn z meblami, pościelą i wszystkimi rzeczami ludności żydowskiej, zwiezionej z różnych okolic i miasteczek. Kościół zamknięty był prawie rok w 1942 - 43 roku. W tym czasie Izbica była centralnym gettem ludności żydowskiej w województwie lubelskim, gdyż tu przyjeżdżały transporty nawet zagraniczne z ludźmi pochodzenia żydowskiego. Masowo wywożono Żydów na stracenie do Bełżca, a resztę ludzi z dziećmi rozstrzeliwano nad wielkim grobem na kirkucie. Wykonano to na rozkaz ss - mana Kurta Engelsa i Ludwika Klema, którzy na tym terenie wymordowali prawie 10 tysięcy ludzi różnego pochodzenia.

            W zasadzie granice parafii nie uległy zmianom do dnia dzisiejszego (z małymi wyjątkami, np. wieś Stryjów w XX wieku włączono do parafii Orłów Murowany). Od 1926 r. istnieje tu polsko-katolicka parafia.  Archiwum parafialne obok nowszych akt przechowuje m.in. akta metrykalne od 1635 r. W 1987 r. wraz z podziałem dekanatu krasnostawskiego parafia weszła w skład dekanatu Krasnystaw – Wschód. Do parafii przynależą 3 kaplice w: Piaskach Szlacheckich, Bobliwie, Dworzyska.

            Odpust parafialny ku czci św. Zofii – 15 maja, o  godz. 12.00, ku czci Przemienienia Pańskiego – 6 sierpnia, o godz. 12.00.

            Odpust w kaplicach:

Piaski Szlacheckie ku czci Matki Bożej Częstochowskiej – 26 sierpnia

Bobliwo ku czci Matki Bożej Nieustającej Pomocy – 27 czerwca

Dworzyska ku czci Najświętszego Serca Pana Jezusa – niedziela po Oktawie Bożego Ciała

Proboszczowie parafii św. Zofii w Tarnogórze

L.P.     Imię i nazwisko proboszcza                                            Lata

    1.         Ks. Baltazar Kościerza                                                      1544 –

     2.         Ks. Jakub z Turobina                                                         – 1552

     3.         Ks. Michał Radruźno                                                         1552 – 1572

     4.         Ks. Michał Porchyński                                                      1572 – 1582

     5.         Ks. Feliks Czarnołoski                                                      1582 – 1589

    6.         Ks. Albert Polikowski                                                       1589 – 1610

    7.         Ks. Franciszek Szaforski                                                   1611 – 1621

    8.       Ks. Jan Szaforski                                                                1621 – 1635

    9.       Ks. Stanisław Ziętkowicz                                                  1635 – 1669

    10.      Ks. Stanisław Januszewicz                                                 1670 – 1673

    11.       Ks. Walenty Śmielowski                                                   1673 – 1683

    12.      Ks. Stanisław Bedliński                                                      1683 – 1689

    13.      Ks. Franciszek Wybranowski                                             1689 – 1694  

    14.      Ks. Franciszek Michalski                                                   1694 – 1706

    15.      Ks. Mikołaj – Jerzy Rządkowski                                       1706 – 1721

    16.      Ks. Józef – Albert Borzęcki                                              1726 – 1737

    17.      Ks. Kacper Wietrzyński                                                     1738 – 1740

    18.      Ks. Antoni Rostkowski                                                      1740 – 1774

    19.      Ks. Wawrzyniec – Józef Żłoba Czerczycki                     1774 – 1804

    20.      Ks. Jan Bełdowski                                                              1804 – 1827

    21.      Ks. Jakub Żuczkowski                                                        1827 – 1831

    22.      Ks. Jan Antulski                                                                  1831 – 1833

    23.      Ks. Walenty Wojtasiewicz                                                1833 – 1835

    24.      Ks. Antoni Baczyński                                                         1835 – 1869

    25.      Ks. Feliks Rogala Troszczyński                                        1869 – 1877

    26.      Ks. Andrzej Sytek                                                               1877 – 1886

    27.      Ks. Ludwik Krzesiński                                                       1886 – 1902

    28.      Ks. Walenty Goliński                                                         1902 – 1915

    29.      Ks. Stanisław Borucki                                                        1915 – 1918

    30.      Ks. Antoni Chotyński                                                         1918 – 1921

    31.      Ks. Walenty Zawistowski                                                  1921 – 1925

    32.      Ks. Józef Kostkowski                                                        1925 – 1927

    33.      Ks. Wincenty – Feliks Pawelec                                        1927 – 1938

    34.      Ks. Michał Jabłoński                                                         1938 – 1958

    35.      Ks. Józef Kuniec                                                                1958 – 1976

    36.      Ks. Józef Siemczyk                                                            1976 – 1981

    37.      Ks. Alojzy Czarnota                                                           1981 – 1983

    38.      Ks. Władysław Kowalik                                                    1983 – 1990

    39.      Ks. Franciszek Rząd                                                          1991 – 1996

    40.      Ks. Andrzej Kuś                                                                 1996 – 2001

    41.      Ks. Marek Czerko                                                              2001 – 2006

    42.      Ks. Adam Lemieszek                                                         2006 – 2009

    43.      Ks. Jarosław Wójcik                                                          2009 – 2019

    44.     Ks. Jan Rząd                                                                       2019 -